
İstinaf ve Temyiz Nedir? İstinaf ve Temyiz Süreleri
İstinaf ve Temyiz Nedir? İstinaf ve Temyiz Süreleri
İstinaf ve temyiz, mahkemeler tarafından verilen kararların hukuki denetimini sağlamak amacıyla başvurulan iki temel kanun yoludur. Bu süreçler, yargılamada olası hata ve eksikliklerin giderilmesi için hukukun denetim ve gözetim mekanizmalarını devreye sokar. Yani, ilk derece mahkemesince verilen kararlardan memnun olmayan taraflar, karara karşı itiraz ederek kararın üst mahkemede yeniden değerlendirilmesini talep edebilirler. Ancak, her iki kanun yolu da farklı amaçlarla ve farklı yöntemlerle çalışır.
İstinaf, kararın hem maddi olay hem de hukuki yönleri açısından yeniden incelenmesini sağlarken; temyiz ise kararın sadece hukuka uygun olup olmadığını denetler. Bu iki süreç, hukuki hataların düzeltilmesi amacı taşır ve yargılamanın doğru ve adil sonuçlanması için kritik önem taşır.
İstinaf Nedir?
İstinaf, ilk derece mahkemelerince verilen kararların, maddi ve hukuki yönlerden yeniden incelenmesi sürecidir. İstinaf, özellikle mahkeme kararlarının detaylı bir şekilde gözden geçirilmesini sağlar. Yani, hem mahkemenin karar verdiği olaylar bir kez daha değerlendirilir hem de bu olayların hukuki çerçevesi yeniden tartışılır. Böylece, ilk derece mahkemesi tarafından yapılan olası hatalar düzeltilir.
İstinaf süreci, 2016 yılında Türkiye’de uygulamaya girmiştir. Bu tarihten önce, kararların denetimi doğrudan Yargıtay’a bırakılmışken, istinaf yargılamasının devreye girmesiyle, üç dereceli bir yargılama sistemi kurulmuştur. Artık, Bölge Adliye Mahkemeleri (BAM) istinaf sürecini yürütmekte ve bu mahkemeler, ilk derece mahkemelerinin kararlarını maddi ve hukuki açıdan incelemektedir.
İstinaf başvurusu yapılabilen kararlar, kural olarak nihai kararlardır. Yani, mahkemenin davayı sonuçlandırdığı, tarafların uyuşmazlıklarını çözmeye yönelik verdiği kararlardır. Ancak, bazı ara kararlara karşı da istinaf başvurusu yapılabilmektedir. Örneğin, ihtiyati tedbir taleplerinin reddine ya da kabulüne yönelik kararlar da istinafa götürülebilir.
İstinafa Hangi Kararlar Götürülebilir?
Hukuk yargılamasında istinaf başvurusu için belirli parasal sınırlar getirilmiştir. Yani, her karar için istinaf yoluna başvurulamaz. 2021 yılı itibarıyla istinaf başvurusu yapılabilen kararlar şu şekildedir:
- İcra Hukuk Mahkemesi: 13.740 TL’yi geçen kararlar
- İş Mahkemesi: 5.880 TL’yi geçen kararlar
- Asliye Hukuk, Aile, Ticaret, Sulh Hukuk, Kadastro Mahkemeleri: 5.880 TL’yi geçen kararlar
Ceza yargılamasında ise istinaf başvurusu yapılabilen kararlar daha farklıdır. İlk derece ceza mahkemeleri tarafından verilen mahkumiyet, beraat ve diğer nihai kararlara karşı istinaf başvurusu yapılabilir. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)‘na göre, 15 yıl veya daha fazla hapis cezalarına ilişkin hükümler, istinaf başvurusu yapılmasa bile kendiliğinden istinaf incelemesine tabi tutulur. Bu düzenleme, adil bir yargılamayı sağlamak amacıyla getirilmiştir.
İstinaf Başvuru Süresi Nedir?
İstinaf başvurusunda dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri, yasal sürelere uyulmasıdır. Aksi takdirde, istinaf başvurusu yapılamaz ve karar kesinleşir. Hukuk yargılamasında istinaf başvuru süresi genellikle 2 hafta olarak belirlenmiştir. Bu süre, kararın taraflara tebliğinden itibaren işlemeye başlar. Ceza yargılamasında ise istinaf başvuru süresi 7 gündür.
İstinaf başvuru süresi, davanın türüne göre değişiklik gösterebilir:
- İcra Hukuk Mahkemesi: Kararın tebliğinden itibaren 10 gün.
- İş Mahkemesi: Kararın tebliğinden itibaren 2 hafta.
- Asliye Hukuk, Aile, Ticaret, Kadastro Mahkemeleri: Kararın tebliğinden itibaren 2 hafta.
- Ceza Yargılaması: Hükmün açıklanmasından itibaren 7 gün.
Temyiz Nedir?
Temyiz, Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) tarafından verilen kararların hukuka uygunluk yönünden denetlenmesi için Yargıtay’a başvurulmasıdır. Temyiz başvurusu, Yargıtay tarafından sadece hukuki denetim açısından yapılır. Yani, temyizde olayın maddi yönleri yeniden incelenmez; sadece hukukun doğru uygulanıp uygulanmadığına bakılır.
Temyiz, kararın doğru olup olmadığını hukuki açıdan gözden geçiren bir aşamadır. Temyiz mahkemesi, kararın hukuka aykırı olduğuna kanaat getirirse kararı bozabilir ve dosyayı yerel mahkemeye geri gönderebilir. Ancak, Yargıtay’ın istinaf mahkemesi gibi maddi olayları yeniden inceleme yetkisi yoktur.
Temyize Götürülemeyen Kararlar
Her karar temyize götürülemez. Özellikle, belirli parasal sınırların altındaki kararlar için temyiz kanun yolu kapalıdır. 2021 yılı itibarıyla, miktar veya değeri 78.630 TL’yi geçmeyen kararlar temyize götürülemez. Ayrıca, bazı özel kanunlarda temyiz yoluna başvuru imkanı olmayan kararlar da vardır.
Ceza yargılamasında da temyize götürülemeyen kararlar bulunmaktadır. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)‘na göre, 5 yıl ve daha az hapis cezalarına ilişkin kararlar ile adli para cezalarına karşı istinaf başvurusu yapılmış ve BAM kararı verilmişse, bu kararlar temyize götürülemez.
Temyiz Başvuru Süresi Nedir?
Hukuk davalarında temyiz başvuru süresi, Bölge Adliye Mahkemesi kararının tebliğinden itibaren 2 haftadır. Ceza davalarında ise temyiz başvuru süresi 15 gündür. Temyiz başvurusu, kararın tebliğinden itibaren belirlenen sürelerde yapılmazsa, karar kesinleşir ve temyiz yolu kapanır.
İstinaf ve Temyiz Arasındaki Farklar
- İnceleme Kapsamı: İstinaf, olayın hem maddi hem de hukuki boyutlarını inceler. Temyiz ise sadece hukuki denetim yapar.
- Delil Sunma: İstinaf sürecinde yeni deliller sunulabilir, ancak temyizde delil sunulamaz.
- Kararın Etkisi: İstinaf mahkemesi, kararı düzelterek yeni bir karar verebilirken, temyiz mahkemesi sadece kararı bozabilir veya onaylayabilir.
- Süreç: Temyiz, istinafın aksine hukuki denetim ile sınırlıdır ve karar bozularak yeniden yargılama yapılmak üzere alt mahkemeye geri gönderilir.

İstinaf ve Temyiz Nedir? İstinaf ve Temyiz Süreleri
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- İstinaf nedir?
İstinaf, ilk derece mahkemesinin verdiği kararların maddi olaylar ve hukuki yönlerden Bölge Adliye Mahkemesi tarafından incelenmesi sürecidir. - Temyiz nedir?
Temyiz, Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının hukuki denetim amacıyla Yargıtay tarafından incelenmesidir. - İstinaf ve temyiz arasındaki fark nedir?
İstinaf, hem maddi olayları hem de hukuki yönleri incelerken, temyiz yalnızca hukuka uygunluk denetimi yapar. İstinafta yeni delil sunulabilirken, temyizde delil sunulamaz. - İstinaf başvurusu için süre nedir?
Hukuk davalarında istinaf başvurusu için süre genellikle 2 haftadır. Ceza davalarında bu süre 7 gündür. - Temyiz başvurusu süresi nedir?
Temyiz süresi, hukuk davalarında 2 hafta, ceza davalarında ise 15 gündür. - İstinaf kararı kesin midir?
İstinaf mahkemesinin verdiği kararlara karşı temyiz yoluna başvurulabilir. Ancak, belirli parasal sınırların altındaki kararlar temyize götürülemez.
Bu şekilde, istinaf ve temyiz süreçleri hakkında daha detaylı bilgi edinebilir ve yasal haklarınızı etkin bir şekilde kullanabilirsiniz.
Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.
Saygılarımızla,