Nişanın Bozulması Nedeniyle Maddi ve Manevi Tazminat Davası

Nişanlanma, evlilik vaadiyle kurulan özel bir ilişki olup, toplumda ve hukukta bazı sonuçlar doğurur. Her ne kadar evlenme zorunluluğu doğurmasa da, haksız veya ani bir şekilde bozulan nişan, karşı tarafta zarara yol açabilir. Bu gibi durumlarda, mağdur olan tarafın maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı vardır. Türk Medeni Kanunu’nda açıkça düzenlenen bu dava türü, sadece nişanlılar arasında değil, bazen aileler arasında da sorumluluk doğurabilir. Bu yazıda, nişanın bozulması nedeniyle açılabilecek maddi ve manevi tazminat davalarının tüm hukuki detaylarını ele alıyoruz.

Nişanın Bozulmasının Hukuki Niteliği Nedir?

Türk Medeni Kanunu’nun 118. maddesinde belirtildiği üzere nişanlanma, evlenme vaadi içeren bir özel hukuk sözleşmesidir. Ancak evlenme zorunluluğu yoktur. Fakat nişanın bozulması bazı hallerde haksız fiil niteliği taşıyabilir.

TMK m. 120: Tazminat Hakkı

“Nişan taraflarından biri, haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozarsa veya nişanın bozulmasına sebep olursa, diğer tarafın bu yüzden uğradığı maddi ve manevi zararları tazmin etmekle yükümlüdür.”

Bu madde, nişanın bozulmasıyla ortaya çıkan zararların tazminini mümkün kılar.

Maddi Tazminat Neleri Kapsar?

Maddi tazminat, nişanlanma ve evlilik hazırlıkları sırasında yapılan masrafların geri alınmasını amaçlar.

Maddi tazminata konu olabilecek kalemler:

• Nişan masrafları (kına, organizasyon, davetiye, salon kirası)
• Evlilik hazırlıkları için yapılan harcamalar (mobilya, beyaz eşya, düğün salonu avansı)
• Seyahat ve taşıma giderleri
• Ev veya ev eşyası alımı nedeniyle yapılan yatırımlar

Bu giderler, belgelerle ve tanık beyanlarıyla ispatlandığında talep edilebilir.

Manevi Tazminat Nedir?

Manevi tazminat, kişinin yaşadığı duygusal travma, toplum içindeki itibar kaybı, psikolojik zararlar nedeniyle talep edilir. Hukuken, “kişilik haklarının zedelenmesi” durumunda gündeme gelir.

Manevi tazminat talep edilebilecek durumlar:

• Nişanın aldatma, hakaret, şiddet gibi ağır sebeplerle bozulması
• Toplum önünde küçük düşürülme
• Düğün günü yaklaşmışken ani iptaller
• Psikolojik yıkım ve sosyal dışlanma

Mahkeme, olayın ağırlığına, tarafların kusur oranına, yaşlarına ve sosyal durumlarına göre takdiren bir miktar belirler.

Dava Kim Tarafından, Kime Karşı Açılır?

Tazminat davası:

• Nişanı bozan veya bozulmasına sebep olan kişiye karşı açılır.
• Gerekirse onun anne-babası da (masraflar açısından) davaya dahil edilebilir.

Örneğin; nişan masraflarını karşılayan aile bireyi, kendi adına maddi tazminat talebinde bulunabilir.

Tazminat Davası Açma Süresi

Türk Medeni Kanunu m. 123’e göre:

“Nişan sona erdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açılmalıdır.”

Bu süre hak düşürücü süredir. Mahkeme, sürenin geçip geçmediğini re’sen dikkate alır. Dava açılmazsa hak sona erer.

Davanın Açılacağı Mahkeme

• Görevli Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi
• Yetkili Mahkeme: Davalı tarafın yerleşim yeri mahkemesi

Dava dilekçesi, yaşanan olayların detaylı anlatımını, maddi zarar kalemlerini, manevi talep gerekçelerini ve varsa belgeleri içermelidir.

Delil Olarak Neler Sunulabilir?

• Nişan fotoğrafları, videoları
• Harcama faturaları ve dekontlar
• Tanık beyanları
• Mesajlaşmalar (WhatsApp, SMS, sosyal medya)
• Psikolojik destek alındıysa sağlık raporları

Bu delillerle yaşanan maddi ve manevi zararlar ispat edilebilir.

Tazminat Tutarı Nasıl Belirlenir?

Maddi Tazminat:

Belgeli masraflar esas alınır. Faturalar, banka hareketleri, tanık beyanları dikkate alınır.

Manevi Tazminat:

Hakim takdiriyle belirlenir. Tarafların sosyal statüsü, olayın etkisi ve kusur oranı göz önüne alınır. 2024 yılı itibarıyla 20.000 TL ile 150.000 TL arası manevi tazminat kararları görülmektedir.

Tazminat Davasında Kusur Değerlendirmesi

Tazminat davasında kusur önemli bir kriterdir. Nişanı haksız yere bozan veya karşı tarafı evlenmekten vazgeçirecek şekilde davranan kişi tazminat yükümlülüğü altına girer.

Mahkeme, her iki tarafın davranışlarını inceler, karşılıklı kusur durumunu değerlendirir. Kusuru daha fazla olan taraf tazminat ödemeye mahkûm olur.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Nişanı ben bozmadım ama tazminat ödemek zorunda mıyım?

Hayır. Haksız bir nişan bozma yoksa veya kusurlu taraf siz değilseniz, tazminat yükümlülüğünüz olmaz.

Tazminat davası ne kadar sürer?

Delil durumuna göre ortalama 6 ay ile 1.5 yıl arasında sonuçlanabilir.

Psikolojik destek almak manevi tazminat için delil sayılır mı?

Evet. Rapor veya uzman görüşü ile desteklenirse dava için güçlü delildir.

Maddi ve manevi tazminat birlikte mi talep edilmeli?

Evet. Tek dilekçede her iki talep birlikte ileri sürülebilir.

Tazminat davasını ailem açabilir mi?

Masrafları karşılayan aile bireyleri, kendi adlarına maddi tazminat talep edebilir.

Tazminat kararına itiraz edilebilir mi?

Evet. Kararın tebliğinden sonra 2 hafta içinde istinaf (bölge adliye mahkemesi) yoluna başvurulabilir.

Sonuç

Nişanlılık her ne kadar bağlayıcı bir evlilik akdi olmasa da, toplumda ve kişisel yaşamda ciddi sonuçlar doğurur. Haksız bir şekilde bozulan nişan nedeniyle, mağdur olan taraf maddi ve manevi tazminat talep etme hakkına sahiptir. Ancak bu hakkın kullanılabilmesi için 1 yıllık süre içinde dava açılması büyük önem taşır. Tüm bu sürecin etkin ve doğru şekilde yürütülebilmesi için hukuki destek alınması önerilir.

Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Saygılarımızla,