İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Nedir?

İzale-i Şuyu veya ortaklığın giderilmesi davası, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda ortaklar arasındaki paydaşlığa son vererek kişisel mülkiyete geçişi sağlayan bir dava türüdür. Bu dava, Türk Medeni Kanunu’nun 698. ve 699. maddelerinde düzenlenmiştir. Ortaklığın giderilmesi davası, paydaşlar arasındaki mülkiyetin bireyselleştirilmesi sürecidir ve bu süreçte tarafların hakları korunarak mülkiyetin adil bir şekilde dağıtılması amaçlanır.

İzale-i Şuyu Davası Nasıl Açılır?

İzale-i Şuyu davası, ortak mülkiyette bulunan menkul veya gayrimenkule ortak olan tüm paydaşlara karşı açılır. Türk Medeni Kanunu’nun 698. maddesine göre, her paydaş taşınır veya taşınmaz maldaki ortaklığa son verilmesini talep edebilir. Paydaşlar, malın nasıl paylaştırılacağı konusunda anlaşamazlarsa, bir paydaş diğer tüm paydaşlar aleyhine Ortaklığın Giderilmesi davası açabilir. Dava açmak için gerekli belgeler ve süreçler şu şekildedir:

• Davaya Dilekçesinin Hazırlanması: Dava açacak ortak mülkiyetteki paydaş, dava dilekçesini hazırlamalı ve mahkemeye sunmalıdır. Dilekçede, ortaklığın giderilmesi talebi, paydaşların isimleri, pay oranları ve taşınmazın ayrıntıları belirtilmelidir.
• Belgelerin Temini: Taşınmazın tapu kayıtları, değer tespit raporları ve paydaşların kimlik bilgileri gibi belgeler temin edilmelidir.
• Mahkemeye Başvuru: Hazırlanan dava dilekçesi ve belgeler ile birlikte yetkili mahkemeye başvuru yapılmalıdır.

İzale-i Şuyu Davasında Yetkili Mahkeme

Ortaklığın giderilmesi (İzale-i Şuyu) davasında yetkili mahkeme, taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir. Taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesi, yetkili mahkeme olarak belirlenmiştir, çünkü taşınmaz malın yerinde incelenmesi ve değer tespitinin doğru yapılabilmesi açısından bu gereklidir. Taşınır mallar için açılacak davalarda ise Genel Yetki Kuralı uygulanacaktır. Bu durumda HMK m.6 çerçevesinde davanın açıldığı tarihte davalının ikamet ettiği adresinde bulunan mahkeme yetkili mahkeme olacaktır. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Örneğin, dava konusu taşınmaz mal İzmir’de bulunuyorsa, yetkili ve görevli mahkeme İzmir Sulh Hukuk Mahkemesi olacaktır.

İzale-i Şuyu Davasında Mahkeme Harç ve Giderleri

Ortaklığın giderilmesi davasında harçlar ve mahkeme giderleri şu şekildedir:

• Nisbi Harçlar: Gayrimenkulün satış yoluyla paylaştırılmasına karar verilmesi halinde, taşınmaz malın satış bedelinden bir ortağın payına düşecek paranın binde 11,38’i kadar nisbi karar ve ilam harcı alınır. Taşınmaz malın aynen taksim suretiyle paylaştırılmasına karar verilmesi halinde gayrimenkul değerinin binde 4,55’i oranında nisbi karar ve ilam harcı hükmedilir.
• Dava Masrafları: Davayı açmak isteyen, söz konusu taşınır/taşınmaz maldaki paydaş, dava harcını ve mahkeme giderlerini dava başında öder. Ancak dava sonunda, mahkeme giderleri ve avukatlık ücretleri payları oranında taraflara yükletilir. İzale-i Şuyu davasında davanın kazananı veya kaybedeni olmaz; davanın tarafı olan herkes davadan aynı şekilde etkilenir.

İzale-i Şuyu Davasında Arabuluculuk Zorunluluğu

6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/B maddesine göre, ortaklığın giderilmesi davalarında, dava açılmadan önce arabuluculuk başvurusu yapılması zorunludur. Arabuluculuk başvurusu yapılmadan açılan ortaklığın giderilmesi davaları usulden reddedilir. Arabuluculuk süreci, tarafların uzlaşması ve dava açılmadan sorunun çözülmesi için bir fırsat sunar.

İzale-i Şuyu Davası Türleri

1. Aynen Taksim Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi, taşınır veya taşınmaz malın bölünerek paylaştırılmasıdır. Bu yöntemde, taşınmaz malın değeri eşit iki parçaya bölünebilir. Türk Medeni Kanunu’nun 699. maddesine göre, hakim, tarafların anlaşması doğrultusunda malın aynen taksimine karar verebilir. Aynen taksim için şu şartlar gereklidir:

• Taşınmazın Bölünebilirliği: Taşınmaz malın fiziksel olarak bölünebilir olması gereklidir. Örneğin, bir arsa iki eşit parçaya bölünebiliyorsa, aynen taksim mümkündür aksi takdirde Ortaklığın Giderilmesinin Aynen Taksim Suretiyle gerçekleşmesi mümkün olmayacaktır.
• Değer Kaybı Olmaması: Taşınmaz malın aynen bölünmesi, taşınmazın değerinde önemli bir kayba neden olmamalıdır.
• Paydaşların Onayı: Taraflar, malın paylaşılması konusunda anlaşamazlarsa, malın aynen taksimi hakim tarafından yapılır.

2. Satış Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)

Taşınmazın aynen taksimi mümkün değilse, ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilir. Satış, Türk Medeni Kanunu’nun 699. maddesi uyarınca, mahkeme vasıtasıyla değil, icra dairesi veya satış memurluğu marifetiyle yapılır. Satış açık artırma yoluyla gerçekleştirilir. Tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılmasına oybirliğiyle karar verirlerse, satış yalnızca ortaklar arasında yapılır.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Muhdesatın Aidiyeti

Ortaklığın giderilmesi davasında, taşınmazda bulunan bina, ağaç, tesis gibi bütünleyici parçaların (muhdesat) mülkiyetinin kime ait olduğu tartışma konusu olabilir. Bu durumda, muhdesatın aidiyetinin tespiti için ayrı bir dava açılması gerekir. Tespit edici dava niteliğinde olan bu davanın açılması durumunda, davayı açacak olan paydaşa HMK m.165 uyarınca uygun bir süre verilmesi gerekir. Mahkemece takdir edilen süre içerisinde dava açıldığı takdirde dava sonucunun beklenmesi, açılmaması halinde o konuda bir uyuşmazlık yokmuş gibi dava devam edilmesi gerekir (Y14HD-K.2021/398).

İzale-i Şuyu Davası ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İzale-i Şuyu davası nasıl açılır?

İzale-i Şuyu davası, paydaşlar arasında ortaklığın sona erdirilmesi için açılır. Her paydaş, taşınmazın aynen taksimi veya satış yoluyla paylaştırılmasını talep edebilir.

İzale-i Şuyu davasında yetkili mahkeme hangisidir?

Yetkili mahkeme, davaya konu olan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.

İzale-i Şuyu davasında arabuluculuk zorunlu mudur?

Evet, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/B maddesi uyarınca arabuluculuk başvurusu yapılmadan Ortaklığın Giderilmesi Davası açılamaz. Arabuluculuk başvurusu yapılmadan açılan davalar usulden reddedilir.

İzale-i Şuyu davasında hangi harçlar alınır?

Gayrimenkulün satış yoluyla paylaştırılmasına karar verilirse, satış bedelinden bir ortağın payına düşecek paranın binde 11,38’i kadar nisbi karar ve ilam harcı alınır. Aynen taksim suretiyle paylaştırmada ise gayrimenkul değerinin binde 4,55’i oranında harç alınır.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Hukuki Danışmanlık

İzale-i Şuyu davası, ferdi mülkiyete geçmek isteyen mülk sahipleri için haklarını güvence altına alırken tüm paydaşların haklarını eşit şekilde koruyan bir gayrimenkul davasıdır. Bu sürecin doğru ve adil bir şekilde yönetilmesi için bir gayrimenkul avukatı ile çalışmak önemlidir.

Herhangi bir soru veya talebiniz durumunda, bizlerle iletişime geçebilir ve online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.