İşe İade Davası Nedir?

İşe iade davası, işveren tarafından iş sözleşmesi feshedilen işçinin, iş akdinin haksız şekilde sonlandırıldığını düşünerek işine geri dönmek için açtığı bir dava türüdür. Bu dava, özellikle geçerli bir sebep olmaksızın işten çıkarılan işçilerin, iş güvencesi kapsamında tekrar işe dönmelerini sağlar. İşçi, işverenin fesih bildiriminde geçerli bir sebep göstermediğini düşündüğü durumlarda bu yola başvurur ve mahkemeden işine geri dönmesini talep eder. İşe iade davası, sadece işçi tarafından açılabilir; işverenin bu davayı açma hakkı bulunmamaktadır.

İşçinin İşe İade Davası Açabilmesi İçin Gerekli Şartlar

İşe iade davası açabilmek için işçinin ve işyerinin belirli şartları karşılaması gerekmektedir. Bu şartlar, iş güvencesinden faydalanmak için kanunlarla düzenlenmiştir:

1. İşyerinde en az 30 işçinin çalışıyor olması gerekir: İşçi sayısının hesaplanmasında yalnızca işçinin çalıştığı şube değil, işverenin aynı iş kolunda sahip olduğu diğer işyerleri de dikkate alınır. Örneğin, bir işçi bir zincir mağazanın küçük bir şubesinde çalışıyor olabilir ancak işverenin diğer şubelerinde çalışan işçiler de hesaba katıldığında toplam işçi sayısı 30’u aşıyorsa, işçi işe iade davası açma hakkına sahiptir. Bu sayı, iş akdinin feshedildiği tarihteki işçi sayısını gösterir ve bu durum mutlaka delillerle ispatlanmalıdır. Aksi halde davanın reddedilme ihtimali doğar. Ayrıca, stajyerler ve çıraklar bu hesaplamaya dahil edilmez.
2. İşçinin en az 6 aylık kıdemi olmalıdır: İşçi, işe başladığı tarihten itibaren aynı işverenin işyerinde en az 6 aydır çalışıyor olmalıdır. Yeraltı işlerinde çalışan işçiler için bu kıdem şartı aranmaz. 6 aylık kıdem, işçinin aynı işverene bağlı tüm işyerlerindeki toplam çalışma süresi ile hesaplanır.
3. İşçi belirsiz süreli bir iş sözleşmesi ile çalışmalıdır: Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler işe iade davası açma hakkına sahip değildir. Belirsiz süreli sözleşme, iş ilişkisinin devamlı olduğunu ve taraflardan birinin geçerli bir sebep olmaksızın iş akdini feshedemeyeceğini garanti eder.
4. İşveren vekili olmamalıdır: İşyerinin tamamını sevk ve idare eden işveren vekilleri veya işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisine sahip işveren vekilleri işe iade davası açamazlar.
5. Fesih geçerli bir sebebe dayanmamış olmalıdır: İşveren, iş sözleşmesini feshederken işçinin performansına, davranışlarına veya işyeri koşullarına dayanarak geçerli bir sebep sunmak zorundadır. Bu sebepler, kanun tarafından belirlenmiştir ve işverenin keyfi olarak işçiyi işten çıkarması engellenmiştir. Eğer işveren geçerli bir sebep sunamazsa, işçi işe iade davası açabilir.

İşe İade Davası Açma Süresi ve Prosedürler

İşe iade davası açmak isteyen işçinin belirli süreler içinde adım atması gerekmektedir:

• İşçi, iş sözleşmesinin feshedildiğini öğrendiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde arabuluculuğa başvurmalıdır. Arabuluculuk, işe iade davası açmanın ön koşulu olarak kabul edilmiştir ve tarafların anlaşmazlıklarını çözmek için mahkemeye gitmeden önce uzlaşmayı denemelerini sağlar.
• Eğer arabuluculuk süreci anlaşmazlıkla sonuçlanırsa ve taraflar uzlaşamazsa, arabuluculuk sürecinin sona erdiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde iş mahkemesinde dava açılmalıdır. Bu süreler hak düşürücü niteliktedir, yani bu süreler içinde dava açılmadığı takdirde işçi, işe iade hakkını kaybeder.

İşe İade Davasının Sonuçları

İşe iade davasının sonuçları, işçinin talebinin mahkeme tarafından kabul edilip edilmemesine bağlı olarak değişir:

1. İşe İade Talebinin Reddedilmesi: Eğer mahkeme, işverenin iş sözleşmesini geçerli bir sebeple feshettiğine hükmederse, dava reddedilir. Bu durumda işçinin işine geri dönme hakkı ortadan kalkar.
2. İşe İade Talebinin Kabul Edilmesi: Eğer mahkeme işçinin işe iadesine karar verirse, işveren, işçiyi bir ay içerisinde işe başlatmak zorundadır. İşveren, işçiyi işe başlatmazsa işçiye en az 4, en fazla 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Ayrıca işçi, boşta kaldığı süre için en fazla 4 aya kadar ücret ve diğer haklarını talep edebilir. İşçi işe iade başvurusu yapmaz veya işverenin çağrısına rağmen makul bir süre içinde işe başlamazsa, işverenin feshi geçerli hale gelir ve iş sözleşmesi feshedilmiş sayılır.
3. Fesih Tarihi ve Tazminat Hesaplamaları: Eğer işveren işçiyi işe başlatmazsa, iş sözleşmesi feshedilmiş sayılacağı tarih, işçinin iş başvurusu yaptığı günden itibaren 30 gün sonrasıdır. Bu tarihe göre işçinin kıdem ve ihbar tazminatları ile diğer hakları hesaplanır.

İşe İade Davasında İspat Yükümlülüğü

İş sözleşmesini fesheden taraf olan işveren, fesih işleminin geçerli bir sebebe dayandığını ispatlamak zorundadır. İşveren, fesih nedenini ispatlayamazsa, işçi işe iade hakkını kazanır. Ancak, işçi fesih nedeninin gerçekte başka bir sebep olduğunu iddia ediyorsa, bu durumu ispat yükümlülüğü işçiye aittir.

İşe İade Davasında Arabuluculuk Zorunluluğu

İşe iade davası açılmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. İşçi ve işveren arabuluculuk sürecinde uzlaşamazsa, işe iade davası açılabilir. Arabuluculuk, işçi ile işveren arasında uzlaşma sağlamak için yargılama sürecinden önceki bir aşamadır.

İşe İade Davasının Süresi ve Sonuçlanma Süresi

İşe iade davası, İş Kanunu’na göre 2 ay içinde sonuçlanmalı ve temyiz süreci de 1 ay içinde tamamlanmalıdır. Ancak uygulamada, mahkemelerin yoğunluğu ve davaların karmaşıklığı nedeniyle bu sürelerin uzayabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

İşe İade Davasında Alınan Tazminatlar

İşçi, işe iade davası sonucunda işine geri dönmediği veya işveren tarafından işe başlatılmadığı durumda boşta geçen süre için en fazla 4 aylık ücretini alabilir. Ayrıca mahkemenin belirlediği tazminat miktarına göre 4 ila 8 aylık ücreti kadar tazminat alabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. İşe iade davası nedir?
   İşe iade davası, işverenin iş sözleşmesini geçerli bir sebep olmaksızın feshettiğini düşünen işçinin, işine geri dönmek amacıyla açtığı bir davadır. İşçi, bu dava ile işine geri dönebilmeyi ve fesih nedeniyle kaybettiği haklarını geri kazanmayı talep eder.
2. İşe iade davası açmak için gerekli şartlar nelerdir?
   İşe iade davası açabilmek için işyerinde en az 30 işçinin çalışıyor olması, işçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olması ve işveren vekili olmaması gerekmektedir. Ayrıca, iş akdinin geçerli bir sebep gösterilmeden feshedilmiş olması da gereklidir.
3. İşe iade davası süresi ne kadardır?
   İşçi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 30 gün içinde arabulucuya başvurmalı, arabuluculuk süreci sonuçsuz kaldığında ise 2 hafta içinde işe iade davasını iş mahkemesinde açmalıdır. Bu süreler hak düşürücü niteliktedir.
4. İşe iade davası sonucunda işçi tazminat alabilir mi?
   Eğer mahkeme işçinin işe iadesine karar verir ve işveren işçiyi işe başlatmazsa, işçiye 4 ila 8 aylık ücret tutarında tazminat ödenir. Ayrıca, işçiye çalışmadığı süre için en fazla 4 aya kadar ücret ve diğer hakları da verilir.
5. İşe iade davasında avukat tutmak zorunlu mudur?
   İşe iade davasında avukat tutmak zorunlu değildir, ancak hukuki süreçlerin karmaşıklığı nedeniyle bir avukat yardımı almak, hak kayıplarını önlemek açısından faydalı olacaktır.

Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Saygılarımızla,