İkale Sözleşmesi Nedir?

İkale sözleşmesi, işçi ve işverenin karşılıklı iradeleriyle iş sözleşmesini sona erdirmek için yaptıkları bir anlaşmadır. Hukukumuzda yasal olarak düzenlenmemiş olmasına rağmen, uygulamada yaygın bir şekilde kullanılan bir yöntemdir. İkale sözleşmesi, iş sözleşmesinin karşılıklı anlaşma ile sona erdirilmesi anlamına gelir. Bu süreçte taraflar, iş ilişkisini ve bu ilişki sonucu doğacak hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmayı amaçlarlar.

İkale Sözleşmesinin Unsurları

İkale sözleşmesinin geçerli olabilmesi için bazı temel unsurlar gerekmektedir:

• İki taraflı bir anlaşma: İşçi ve işveren arasında karşılıklı olarak yapılan bir sözleşmedir.
• Tasarruf işlemi: İkale, iş sözleşmesinin sona erdirilmesi amacıyla yapılan bir tasarruf işlemidir.
• Karşılıklı borç doğurma: İkale, işçiye kıdem tazminatı veya belirli bir ödeme yapılmasını ve işçinin iş ilişkisinden vazgeçmesini içerir.

İkale Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

İkale, hukuken iki taraflı bir sözleşme olup Türk Borçlar Kanunu’nun 1. maddesi kapsamında değerlendirilir. İşçi ve işveren, karşılıklı iradeleri ile mevcut iş sözleşmesini sona erdirmek için anlaşırlar. Bu sözleşme, iş sözleşmesinin tüm hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldırdığı için tasarruf işlemi olarak kabul edilir. İkale ayrıca taraflara karşılıklı borç yükleyen bir sözleşme niteliğindedir.

İkale Sözleşmesinin Kuruluşu

Her sözleşmede olduğu gibi ikale sözleşmesi de işçi ve işverenin karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanları ile kurulur. Taraflardan birinin ikale teklifini iletmesi, diğer tarafın da bunu kabul etmesiyle sözleşme geçerlilik kazanır. İkale sözleşmesinin geçerli olabilmesi için tarafların hukuki işlem ehliyetine sahip olmaları ve sözleşmenin kanuna, ahlaka ve kamu düzenine uygun olması gerekmektedir.

İkale Sözleşmesinin Geçerliliği

İkale sözleşmesi, yasal olarak şekil şartına tabi değildir. Ancak taraflar, iradi olarak sözleşmenin belirli bir şekilde yapılmasını kararlaştırabilirler. İkalenin geçerliliği, Türk Borçlar Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca denetlenir. Bu kapsamda, ikale sözleşmesi kanunun emredici hükümlerine, kamu düzenine, ahlaka ve kişilik haklarına aykırı olmamalıdır. Ayrıca, ikalenin işçiyi baskı altına alarak yapılması durumunda geçersizlik iddia edilebilir.

İkalenin Geçersizliği ve Denetimi

İkale sözleşmesi, işçinin iradesinin sakatlanması (örneğin, yanılma, aldatma, korkutma) durumunda geçersiz sayılabilir. İşçi, bu durumu öğrendikten sonra bir yıl içinde ikaleyi iptal edebilir. Geçersiz sayılan ikale ile iş sözleşmesi sona erdirilmemiş kabul edilir ve iş ilişkisi aynen devam eder.

İkale Sözleşmesinin Sonuçları

Geçerli bir ikale sözleşmesi, iş sözleşmesini sona erdirir ve tarafların sözleşmeden doğan gelecekteki hak ve borçları sona erer. Ancak işçinin daha önce kazanmış olduğu ücret, fazla mesai, kullanılmamış yıllık izin ücretleri gibi hakları korunur. İkale sözleşmesi yapıldığında işçi ve işveren, gelecekte birbirlerine karşı herhangi bir talepte bulunamazlar.

İkale Sözleşmesinde Kıdem ve İhbar Tazminatı

İkale ile iş sözleşmesi sona erdiğinde kıdem ve ihbar tazminatı ödenip ödenmeyeceği taraflar arasında kararlaştırılabilir. Yasal olarak kıdem ve ihbar tazminatı zorunluluğu bulunmamakla birlikte, çoğu durumda işveren bu tazminatları işçiye ödemeyi kabul eder. Ancak taraflar bu tazminatların ödenmemesi konusunda da anlaşabilirler.

İkale Sözleşmesi ve İşsizlik Ödeneği

İşsizlik ödeneği, işten çıkartılan işçilere verilen bir haktır. Ancak ikale sözleşmesi ile iş sözleşmesi sona erdirildiğinde işçi işsizlik ödeneğinden yararlanamaz. İşsizlik ödeneği, genellikle iş sözleşmesinin feshi durumunda verilen bir hak olduğundan, ikale ile sona erdirilen iş sözleşmeleri bu kapsamda değerlendirilmez.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. İkale sözleşmesi nedir?

İkale sözleşmesi, işçi ve işverenin karşılıklı iradeleri ile iş sözleşmesini sona erdirmek amacıyla yaptıkları bir anlaşmadır.

2. İkale sözleşmesi hangi durumlarda yapılır?

İkale sözleşmesi, tarafların karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini sona erdirmek istedikleri durumlarda yapılır. Bu genellikle işten çıkış sürecinin tarafların rızası ile şekillendirilmesi için tercih edilir.

3. İkale sözleşmesinde kıdem ve ihbar tazminatı ödenir mi?

İkale sözleşmesi ile kıdem ve ihbar tazminatı ödenip ödenmeyeceği taraflar arasında kararlaştırılabilir. Yasal bir zorunluluk bulunmamakla birlikte, çoğu işveren bu tazminatları ödemeyi kabul eder.

4. İkale sözleşmesi ile işsizlik ödeneği alınır mı?

Hayır, ikale sözleşmesi ile iş sözleşmesi sona erdiğinde işsizlik ödeneği alınamaz. İşsizlik ödeneği, işten çıkarılma veya iş sözleşmesinin feshi durumlarında verilen bir haktır.

5. İkale sözleşmesinin geçersizliği nasıl iddia edilir?

İkale sözleşmesi, işçinin iradesi sakatlandığı (örneğin, baskı, yanılma, aldatma) durumda geçersiz sayılabilir. İşçi bu durumu öğrendikten sonra bir yıl içinde iptal davası açabilir.

Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Saygılarımızla,