Riskli Yapı ve Riskli Alan Nedir?

Riskli Alan Nedir?

Zemin yapısı ve üzerindeki yapılaşmada bulunan sıkıntılar sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan alanlar, yasada riskli alan olarak tanımlanmıştır. Bir bölgenin riskli alan olarak ilan edilmesi durumunda, ne tür bir projenin uygulanacağı, sürecin nasıl ilerleyeceği ve projeden ne kadar yer alınacağı veya alınmayacağı hakkında detaylı bilgi edinmeden dava açmak mümkün değildir. Bu nedenle söylentilere itibar etmemek önemlidir. Riskli alan kararlarına yapılan itirazların Danıştay tarafından iptal edildiği durumlar olmuştur. Riskli alan ilan edilen bölgelerde, can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli adımların atılması hayati öneme sahiptir.

Riskli Yapı Nedir?

Riskli yapı, yıkılma veya ağır hasara sebep olma riski taşıyan yapılardır. Bu yapılar, deprem, sel, heyelan gibi doğal afetlere karşı büyük risk oluşturur. Riskli yapı kavramı, 6306 sayılı Afet Riski Altında Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’da şu şekilde tanımlanmıştır:

Riskli yapı, riskli alan içinde veya dışında olup yapı ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme, ağır hasara sebep olma riski taşıdığı teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıdır. Riskli yapının tespiti, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurum ve kuruluşlar tarafından yapılır. Riskli yapının tespitinde, yapının yapım yılı, malzeme kalitesi, zemin yapısı ve depreme karşı dayanıklılığı gibi faktörler dikkate alınır.

Riskli Yapıların Tespiti

Riskli yapıların tespiti, can ve mal güvenliği açısından büyük önem taşır. Riskli yapı tespiti, kat maliklerinden herhangi biri veya yasal temsilcileri tarafından, Bakanlığa, belediyeye, il özel idaresine, büyükşehir belediye başkanlığına, büyükşehir ilçe belediye başkanlıklarına veya bakanlık tarafından verilmiş lisansa sahip olan kurum ve kuruluşlara başvuruda bulunarak riskli yapının tespit edilmesinin talebi yapılabilecektir. Riskli yapı tespiti, iki aşamada gerçekleştirilir:

1. İlk Aşama: Genel İnceleme

• Dış Cephe ve Çevre İncelemesi: Yapının taşıyıcı sistemi, statik durumu, cephe durumu ve çevresel faktörler göz önünde bulundurularak genel bir değerlendirme yapılır.

1. İkinci Aşama: Laboratuvar Analizi

• Beton ve Donatı Örnekleri: Yapıdan alınan örnekler laboratuvar ortamında analiz edilerek dayanıklılık ve depreme karşı risk durumu belirlenir.

Tespit sonucunda, yapının riskli olduğu belirlenirse, tapu kaydına “riskli yapıdır” şerhi konulur ve yapının yıkılması veya güçlendirilmesi zorunlu hale gelir.

Riskli Yapı Tespitine İtiraz

Riskli yapı tespiti yapılmış binaların sahipleri veya kanuni temsilcileri, tespit raporuna dair evrakların kendilerine tebliğinden itibaren on beş gün içinde itiraz edebilirler. İtiraz dilekçeleri, riskli yapının bulunduğu yerdeki İl Müdürlüğü’ne verilir ve yetkilendirilmiş teknik heyet tarafından değerlendirilir.

İtiraz dilekçesinde yer alması gereken bilgiler:

• Yapının bulunduğu adres
• Yapının tapu bilgileri
• Yapının riskli yapı tespitine konu edildiği tarih
• İtirazın gerekçesi ve destekleyici belgeler

İtiraz sonucunda teknik heyet, itirazı değerlendirerek en geç otuz gün içinde bir karar verir. Bu karar, yapı malikine yazılı olarak bildirilir.

Riskli Yapının Yıktırılmaması Halinde Ne Olur?

Riskli yapılar, can ve mal güvenliği açısından büyük risk oluşturur. Bu yapılar yıkılmadığı takdirde, yapı maliklerine 60 günden az olmamak üzere yıktırılma süresi verilir. Bu süre içinde yapı yıktırılmamışsa, idari makamlarca yıkım işlemi gerçekleştirilir. Yıkım süresi dolduktan sonra yapı hala yıktırılmamışsa, riskli yapıya elektrik, su ve doğal gaz hizmetleri durdurulur ve mülki amirler tarafından kolluk kuvveti desteğiyle yıktırılır.

Riskli yapıların yıktırılmaması halinde, yapı sahipleri hukuki ve cezai sorumluluk altına girerler. Bu nedenle, riskli yapı tespiti yapılmış binaların maliklerinin, yıkım işlemlerini zamanında gerçekleştirmeleri gerekmektedir.

Yeni Binanın İnşası

Yıkım işleminin tamamlanması sonrasında, riskli yapının yerine yeni bir bina yapılması süreci başlar. Bu süreç şu aşamalardan oluşur:

1. Planlama: Yeni binanın kullanım amacı ve çevre koşulları dikkate alınarak planlama yapılır.
2. Projelendirme: Planlamaya uygun olarak yeni binanın projesi hazırlanır.
3. İnşaat Ruhsatı Alma: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan inşaat ruhsatı alınır.
4. İnşaat: Ruhsat alındıktan sonra yeni bina inşa edilmeye başlanır.
5. İnşaat Denetimi: İnşaat sürecinde, bakanlık tarafından denetimler yapılır.
6. İnşaat Bitimi: İnşaat tamamlandıktan sonra, geçici kabul yapılır ve bina kullanıma hazır hale gelir.
7. Son Kontrol ve Kesin Kabul: Bina son kontrollerden geçtikten sonra kesin kabul yapılır.

Yeni bina inşası sırasında, depreme dayanıklı yapılar inşa edilmesi için tüm yapısal unsurların yönetmeliklere uygun olması sağlanır. Bu süreç, kentsel dönüşümün önemli bir parçasıdır ve riskli yapıların yerine güvenli ve dayanıklı binalar inşa edilmesini sağlar.

Sık Sorulan Sorular

1. Riskli yapı tespiti nedir?
   Riskli yapı tespiti, bir yapının yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıyıp taşımadığını belirlemek amacıyla yapılan incelemelerdir. Bu incelemeler, yapının yapım yılı, malzeme kalitesi, zemin yapısı ve depreme karşı dayanıklılığı gibi faktörler dikkate alınarak yapılır.
2. Riskli yapı tespiti nasıl yapılır?
   Riskli yapı tespiti, genel inceleme ve laboratuvar analizi olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilir. İlk aşamada, bina dış cephesi ve çevresi incelenir; ikinci aşamada ise, yapıdan alınan beton ve donatı örnekleri laboratuvarda analiz edilir.
3. Riskli yapı tespitine nasıl itiraz edilir?
   Riskli yapı tespiti raporuna karşı, yapı sahipleri veya kanuni temsilcileri, tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde itiraz edebilirler. İtiraz dilekçesi, yapının bulunduğu yerdeki İl Müdürlüğü’ne verilir ve itiraz gerekçesi ile destekleyici belgeler eklenir.
4. Riskli yapıların yıktırılmaması halinde ne olur?
   Riskli yapıların yıktırılmaması durumunda, yapı maliklerine belirli bir süre verilir. Bu süre sonunda yapı yıktırılmamışsa, yapıya elektrik, su ve doğal gaz hizmetleri durdurulur ve idari makamlarca yıkım gerçekleştirilir. Yapı sahipleri hukuki ve cezai sorumluluk altına girerler.
5. Riskli yapıların yerine yeni bina nasıl yapılır?
   Riskli yapı yıkıldıktan sonra, yeni bina yapımı için planlama ve projelendirme aşamaları gerçekleştirilir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan inşaat ruhsatı alınarak inşa süreci başlatılır ve denetimlerle birlikte yeni bina tamamlanır.

Sonuç

Riskli yapılar, şehirlerimizdeki güvenli yaşam alanlarının oluşturulmasında büyük bir engel teşkil eder. Bu yapıların tespiti, yıkılması ve yerine depreme dayanıklı yeni binaların inşa edilmesi, can ve mal güvenliği açısından hayati öneme sahiptir. Kentsel dönüşüm ve yapısal güçlendirme gibi stratejilerle bu risklerin minimize edilmesi mümkündür.

---

Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Saygılarımızla,