Distribütörlük Sözleşmeleri

Distribütörlük sözleşmeleri, üretici ile distribütör arasında kurulan ve malların tedarikçiden alınarak distribütör tarafından kendi nam ve hesabına satılmasını sağlayan ticari anlaşmalardır. Distribütörlük sözleşmesinde, distribütör sözleşme konusu malların mülkiyetini devralır ve kar ile risk tamamen distribütöre ait olur. Bu nedenle distribütör bağımsız bir tacir olarak hareket eder ve üretici ya da tedarikçi adına hareket etmez. Distribütörlük sözleşmeleri, ticari ilişkilerin sürekliliğini sağlamak amacıyla uzun vadeli iş birlikleri oluşturur.

Distribütörlük ilişkilerinin temel özellikleri şunlardır:

• Süreklilik: Sözleşmenin uzun vadeli ve devamlılık arz etmesi.
• Bağımsızlık: Distribütör, kendi nam ve hesabına hareket eden bağımsız bir ticari işletme olarak faaliyet gösterir.
• Satış artırma yükümlülüğü: Distribütör, sözleşme konusu ürünlerin satışını artırmak için çaba göstermek zorundadır.

Distribütörlük Sözleşmesinin Yapılması

Distribütörlük sözleşmeleri, kanunen belirlenmiş bir şekil şartına tabi değildir. Sözleşme yazılı olabileceği gibi sözlü olarak da kurulabilir. Ancak, Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca, yazılı bir belge ile ispat zorunluluğu bulunduğundan, distribütörlük sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması tavsiye edilir. Yazılı bir sözleşme, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştırır ve hukuki süreçlerde önemli bir delil niteliği taşır.

Distribütörlük Sözleşmesinin Süresi

Distribütörlük sözleşmeleri belirli süreli veya belirsiz süreli olarak düzenlenebilir. Sürenin nasıl belirlendiği, sözleşmenin feshine ilişkin koşulları etkiler:

• Belirli süreli sözleşmeler: Sözleşmenin belirli bir tarihte sona ermesi öngörülmüştür. Bu süre sonunda sözleşme herhangi bir ihtar yapılmaksızın sona erer.
• Belirsiz süreli sözleşmeler: Belirsiz süreli sözleşmelerin feshedilmesi, taraflar arasında belirlenen fesih sürelerine ve Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan hükümlere tabidir. Cayma hakkı ve fesih sebepleri bu tür sözleşmelerde daha dikkatli düzenlenmelidir.

Distribütörlük Sözleşmesinin Sonlandırılması

Distribütörlük sözleşmeleri, taraflar arasında mutabakata varılmadığı veya bir tarafın yükümlülüklerini yerine getirmediği durumlarda feshedilebilir. İşte distribütörlük sözleşmesinin sona erdirilme yolları:

1. Sebebe Bağlı Olmayan Olağan Fesih

Belirsiz süreli distribütörlük sözleşmeleri, Türk Ticaret Kanunu’nun 121. maddesi gereğince, 3 aylık ihbar süresi verilerek feshedilebilir. Bu süre, taraflara sözleşmeyi sonlandırmadan önce gerekli hazırlıkları yapmaları için zaman tanır. Ayrıca, fesih bildirimlerinin noter aracılığıyla, telgrafla veya taahhütlü mektupla yapılması gerekir.

2. Sözleşmenin Haklı Nedenle Feshi

Sözleşmenin haklı nedenle feshedilmesi, belirli veya belirsiz süreli olmasına bakılmaksızın mümkündür. Haklı nedenin varlığı, taraflardan birinin sözleşme yükümlülüklerini ciddi şekilde ihlal etmesine dayanır. Örneğin, distribütörün ödeme borcunu yerine getirmemesi veya ürünlerin satışını gerçekleştirmemesi haklı fesih sebepleri arasında sayılabilir.

Distribütörlük Sözleşmesinin Feshi Halinde Distribütörün Hakları

Distribütörlük sözleşmesi sona erdiğinde, distribütör bazı hak ve taleplerde bulunabilir. Bu haklar genellikle distribütörün yaptığı yatırımlar ve üstlendiği yükümlülüklerle ilgilidir.

1. Tazminat

Sözleşmenin olağan şekilde sona ermesi durumunda distribütör, yaptığı yatırımların karşılanması için tazminat talebinde bulunabilir. Özellikle münhasırlık yetkisi bulunan distribütörler, sözleşme sona erdiğinde oluşan kayıplar için yoksun kalınan kar talep edebilir.

2. Stoktaki Malların İadesi

Sözleşme sona erdiğinde distribütör, elinde kalan stok malların üreticiye iadesini talep edebilir. Bu husus, özellikle haksız fesih durumlarında gündeme gelir.

3. Denkleştirme Tazminatı

Denkleştirme tazminatı, Türk Ticaret Kanunu’nun 121. maddesi uyarınca distribütöre sağlanan bir haktır. Bu tazminat, distribütörün üreticiye yeni müşteriler kazandırdığı ve sözleşme sona erdikten sonra bile üreticinin bu müşterilerden kazanç elde etmeye devam ettiği durumlarda talep edilebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Distribütörlük sözleşmesi nedir?

Distribütörlük sözleşmesi, bir distribütörün üreticiden satın aldığı malları kendi nam ve hesabına satarak ticari faaliyet yürüttüğü bir ticari sözleşmedir.

2. Distribütörlük sözleşmeleri yazılı olmak zorunda mıdır?

Hayır, distribütörlük sözleşmeleri yazılı olmak zorunda değildir. Ancak, ispat kolaylığı sağlamak adına yazılı olarak yapılması tavsiye edilir.

3. Distribütörlük sözleşmesi ne zaman sona erer?

Distribütörlük sözleşmesi, taraflar arasında belirlenen süre dolduğunda veya haklı fesih sebeplerinin ortaya çıkması durumunda sona erdirilebilir.

4. Distribütörlük sözleşmesinde tazminat talep edilebilir mi?

Evet, distribütörlük sözleşmesinin feshi durumunda distribütör, yatırımlarını ve yoksun kaldığı karı tazminat olarak talep edebilir.

5. Denkleştirme tazminatı nedir?

Denkleştirme tazminatı, distribütörün üreticiye kazandırdığı müşteriler nedeniyle, sözleşmenin sona ermesinden sonra üreticinin elde ettiği kazançlar için talep edilebilecek bir tazminat türüdür.

Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Saygılarımızla,