Aile Konutu Şerhi ve Aile Konutu Nedeniyle Tapu İptali ve Tescili

Aile Konutu Nedir?

Aile konutu, eşlerin ve varsa müşterek çocuklarının yaşam faaliyetlerini sürdürdüğü ve düzenli yerleşim amacıyla kullandıkları mekandır. Aile konutu, Türk Medeni Kanunu’nda özel bir yere sahiptir ve eşler için çeşitli haklar ve yükümlülükler doğurur.

Aile Konutunun Tanımı ve Kapsamı

Aile konutu, eşlerin birlikte yaşam faaliyetlerini gerçekleştirdikleri, tatlı ve acı günlerini paylaştıkları, yaşamın merkezini oluşturan yerdir. Medeni Kanun’un 186. maddesi uyarınca, eşler evlilik birliğini birlikte yürütür ve oturacakları konutu da birlikte seçerler. Eşler üzerine kayıtlı birden fazla taşınmaz olabilir, ancak aile konutu tanımı gereği tektir.

Aile konutunun belirlenmesi için eşlerin yılın belli dönemlerinde kullandıkları yazlık, yayla evi gibi ikincil konutlar aile konutu sayılmaz. Ancak yurtdışında yaşayan eşlerin, Türkiye’de sürekli barınma amacıyla kullandıkları taşınmaz da aile konutu olarak kabul edilebilir. Taşınmazın aile konutu olup olmadığına dair bir uyuşmazlık olması durumunda, bu husus mahkeme kararı ile belirlenir. Bunun için aile konutu tespiti davası açılmalıdır.

Aile Konutunun Mülkiyet ve Kiralama Durumları

Aile konutunun mülkiyeti, eşlerden birine ait olabilir ya da konut kiralık olabilir. Aile konutu kiralık ise, kira sözleşmesinin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle kira sözleşmesinin tarafı haline gelebilir. Bu durumda kira sözleşmesinden doğan sorumluluk, her iki eş için de geçerli olur.

Aile Konutuna Getirilen Tasarruf Kısıtlamaları

Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesi, eşlerden her birinin aile konutu üzerindeki tasarruf hakkını sınırlandırmıştır. Bu kısıtlamalar şunlardır:

• Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez.
• Aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.

Bu düzenlemelerin amacı, aile üyelerinin barınma haklarını ve ihtiyaçlarını korumaktır.

Aile Konutu Şerhi ve Önemi

Eşlerden biri, diğer eş üzerine kayıtlı taşınmaza aile konutu şerhi koydurabilir. Bu şerh, taşınmazın tapu kütüğüne işlenir ve tapu müdürlüğüne yapılacak bir başvuru ile gerçekleştirilir. Şerh, taşınmazın aile konutu olarak korunmasını sağlar ve taşınmazın devredilmesini veya üzerine ayni hak tesis edilmesini engeller. Şerh koyulmadan önce eşin rızası alınmalıdır. Eğer rıza verilmezse, bu izin mahkemeden istenebilir.

Aile Konutunun Rıza Olmadan Satışı

Tapu kaydında aile konutu şerhi bulunmuyorsa, taşınmazın maliki olan eş, taşınmazı üçüncü bir kişiye devredebilir veya ipotek ettirebilir. Ancak diğer eş, bu durumda tapu iptal ve tescil davası açabilir. Bu dava sonucunda yapılan devir iptal edilir ve taşınmaz tekrar devreden eş üzerine kaydedilir.

Aile konutunun rıza olmadan devri halinde, rızası alınmayan eşin açabileceği tapu iptal ve tescil davası, doğrudan kanundan doğan bir hak niteliğindedir. Bu nedenle, taraflar arasındaki devir işlemi muvazaalı olmasa bile, kanuna aykırı olduğu için iptal edilir.

Aile Konutuna Dayalı Tapu İptal ve Tescil Davası

Aile konutuna dayalı tapu iptal ve tescil davası, diğer eşin açık rızası olmadan yapılan devrin iptali için açılır. Bu davada, taşınmazın aile konutu olduğunun ve diğer eşin rızası olmadan devredildiğinin ispatı yeterlidir. Bu şartların varlığında, mahkeme devri iptal eder ve taşınmaz, devreden eşin adına tekrar tescil edilir.

İpotek ve Aile Konutu

Aile konutu üzerinde, diğer eşin açık rızası olmadan ipotek konulması durumunda, ipotek işlemi geçersiz sayılabilir. Yargıtay kararlarına göre, aile konutu üzerinde yapılan ipotek işlemi, diğer eşin açık rızası alınmadan gerçekleştirildiği takdirde iptal edilebilir.

İpoteğin paraya çevrilmesi yoluyla satış halinde, taşınmazın üçüncü kişiye devri de iptal edilebilir. Bu durumda, devri yapan bankanın veya alıcının iyi niyetli olması, yapılan işlemin iptalini engellemez.

Aile Konutu Nedeniyle Tapu İptalinin Sonuçları ve Faydaları

Aile konutuna dayalı tapu iptal ve tescil davası sonucunda, taşınmaz tekrar devreden eş üzerine tescil edilir. Bu davanın amacı, aile birliğini ve aile üyelerinin barınma hakkını korumaktır. Boşanma durumunda, eşler arasındaki mal paylaşımı davasında, aile konutu da dikkate alınır ve eşin alacak hakları korunur.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Aile konutuna dayalı tapu iptal ve tescil davalarında görevli mahkeme, aile mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise aile konutunun bulunduğu yer mahkemesidir.

Dava Açma Süresi

Aile konutuna dayalı tapu iptal davası, devir işleminden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. Bu sürenin sonunda, taşınmazı iyi niyetle elinde bulunduran kişiye karşı tapu iptal davası açılamaz.

Aile Konutu Satışının İptalinde Avukat Desteği

Aile konutunun satışı ancak dava yoluyla iptal edilebilir. Bu tür davalarda, gayrimenkul ve aile hukuku konusunda uzman bir avukatın desteği alınmalıdır. Usul hataları, haklı davaların kaybedilmesine yol açabilir ve maddi kayıplar yaşanabilir. Bu nedenle, en iyi sonucu alabilmek için alanında uzman bir avukatla çalışmak önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Aile konutu şerhi nedir ve nasıl koydurulur?

Aile konutu şerhi, eşlerden birinin talebi üzerine, tapu kütüğüne işlenen bir kayıttır. Bu şerh, aile konutunun korunmasını sağlar ve taşınmazın devredilmesini veya üzerine ayni hak tesis edilmesini engeller. Şerh koydurmak için tapu müdürlüğüne başvuru yapılması yeterlidir.

2. Eşlerden biri diğer eşin rızası olmadan aile konutunu devredebilir mi?

Hayır, eşlerden biri diğer eşin açık rızası olmadan aile konutunu devredemez. Eğer böyle bir devir gerçekleşirse, diğer eş tapu iptal ve tescil davası açarak bu devri iptal ettirebilir.

3. Aile konutu üzerinde ipotek tesis edilebilir mi?

Aile konutu üzerinde, diğer eşin açık rızası olmadan ipotek tesis edilemez. Eğer böyle bir ipotek işlemi yapılmışsa, ipotek işlemi iptal edilebilir ve taşınmaz tekrar eski durumuna döndürülebilir.

4. Aile konutu şerhi koyulmamışsa taşınmaz devredilebilir mi?

Aile konutu şerhi koyulmamış olsa bile, taşınmazın aile konutu olduğu ispatlanırsa, diğer eşin rızası olmadan yapılan devir işlemi iptal edilebilir.

5. Aile konutu nedeniyle açılacak tapu iptal davasında avukat tutmak gerekli midir?

Evet, aile konutuna dayalı tapu iptal ve tescil davaları, usul kurallarının titizlikle uygulandığı davalardır. Bu tür davalarda yapılacak hatalar, davanın kaybedilmesine yol açabilir. Bu nedenle, alanında uzman bir avukatla çalışmak en doğru yaklaşım olacaktır.

Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Saygılarımızla,