Derkenar, İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz
Hukuki süreçlerde tarafların haklarının korunması adına çeşitli geçici koruma önlemleri bulunmaktadır. İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz, bu önlemler arasında en sık kullanılan geçici hukuki koruma mekanizmalarındandır. Bu makalede, derkenar kavramı, ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz süreçleriyle birlikte detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Derkenar Nedir?
Derkenar, bir icra veya mahkeme kararıyla ilgili olarak verilen bir belgedir. İcra dairesinden alınan derkenar, borçlunun haciz sürecindeki durumunu ve kesinleşmiş takibin sonucunu belgeleyen resmi bir evraktır. Derkenar, bir icra takibi sırasında kesinleşme aşamasına gelindiğinde alacaklının talebi üzerine alınabilir ve bu belge, ihtiyati haciz teminatının iadesi gibi işlemler için kullanılabilir.
İhtiyati Tedbir Nedir?
İhtiyati tedbir, dava süresince tarafların haklarını korumak amacıyla mahkeme tarafından alınan geçici bir önlemdir. İhtiyati tedbir kararı, davacının haklarının dava sonuna kadar korunmasını amaçlar. Bu tedbir, taşınmazların devrinin durdurulması, bir malın korunması veya bir hakka dair tedbir kararı alınması gibi durumları kapsar.
İhtiyati Tedbirin Şartları
İhtiyati tedbir kararı alınabilmesi için bazı şartların yerine getirilmesi gerekir:
- Yaklaşık İspat: Davacının talebinin haklı olabileceğine dair mahkemede yaklaşık bir kanaat oluşturması gerekir. Tam anlamıyla kesin bir ispat gerekmese de davacının haklı olabileceğini gösteren güçlü deliller sunması yeterlidir.
- Teminat: İhtiyati tedbir talep eden taraf, haksız çıktığı takdirde karşı tarafın zararını karşılamak amacıyla teminat göstermek zorundadır. Teminat genellikle alacak miktarının belirli bir oranında (genellikle %15) mahkeme veznesine yatırılır.
- Acil Durum: İhtiyati tedbir kararı, davacının haklarının korunması için acil bir durum söz konusu olduğunda verilir. Bu sayede hak kaybı yaşanmasının önüne geçilir.
İhtiyati Tedbirin Özellikleri
- Geçici Koruma: İhtiyati tedbir, dava sonuçlanana kadar geçici olarak hakları korur. Nihai karar verildiğinde tedbir sona erer.
- Teminat Gösterilmesi: İhtiyati tedbir talep eden, karşı tarafın olası zararlarını karşılamak amacıyla teminat göstermek zorundadır. Teminat gösterilmediği takdirde mahkeme ihtiyati tedbir kararı veremez.
- Resmi Belgeye Dayanma: Eğer davacının elinde resmi bir belge veya kesin delil varsa, mahkeme teminatsız ihtiyati tedbir kararı da verebilir.
İhtiyati Haciz Nedir?
İhtiyati haciz, para veya teminat alacaklarına yönelik olarak uygulanan geçici bir hukuki koruma önlemidir. Bu süreçte, borçlunun mal varlığına geçici olarak el konulur ve alacaklının haklarının korunması sağlanır. İhtiyati haciz, borçlunun borcunu ödememesini veya mallarını kaçırmasını önlemek amacıyla alınan bir tedbirdir.
İhtiyati Haciz Şartları
İhtiyati haciz kararı alınabilmesi için bazı şartlar aranır:
- Para Borcu: İhtiyati haciz, sadece para alacaklarına yönelik uygulanabilir. Borcun para alacağı olması ve rehinle teminat altına alınmamış olması gereklidir.
- Muaccel Borç: İhtiyati haciz talebinde bulunulabilmesi için borcun vadesinin gelmiş olması gereklidir. Ancak borçlu mal kaçırıyorsa veya kaçma hazırlığı içindeyse, borcun vadesi gelmeden de ihtiyati haciz kararı alınabilir.
- Teminat: İhtiyati haciz kararı talep eden taraf, karşı tarafın uğrayabileceği zararları karşılamak amacıyla mahkemeye teminat yatırmak zorundadır. Bu teminat genellikle alacak miktarının %15’i oranındadır.
İhtiyati Haciz ve İhtiyati Tedbir Arasındaki Farklar
- Amaç: İhtiyati haciz, alacaklının para alacağını güvence altına almak için uygulanır. Oysa ihtiyati tedbir, her türlü hak ve taleplerin korunmasını amaçlar.
- Kapsam: İhtiyati haciz sadece para alacaklarına yönelikken, ihtiyati tedbir mal varlığı haklarını da kapsayabilir.
- Süreç: İhtiyati haciz, belirli koşullarda mahkeme kararı ile teminat karşılığında uygulanabilir. İhtiyati tedbir ise mahkemeye sunulan delillere göre karar verilir ve bazı durumlarda teminatsız da alınabilir.
İhtiyati Haciz Kararının Uygulanması
İhtiyati haciz kararı mahkeme tarafından verildikten sonra, alacaklı bu kararı icra dairesine ileterek borçlunun mallarına haciz işlemi uygulanmasını talep edebilir. Ancak ihtiyati haciz kararının uygulanabilmesi için, alacaklı on günlük süre içinde icra dairesine başvurmalıdır. Bu süre içinde başvuru yapılmazsa karar geçersiz hale gelir.
Borçlu, ihtiyati haciz kararına karşı itiraz edebilir. Borçlu, kararın dayandığı sebeplere, teminata ve mahkemenin yetkisine itiraz etme hakkına sahiptir. İtirazın kabul edilmesi durumunda ihtiyati haciz kararı kaldırılabilir.
İhtiyati Haciz Teminatı ve İadesi
İhtiyati haciz kararı verildiğinde, alacaklıdan mahkeme tarafından belirlenen bir teminat miktarı talep edilir. Teminat yatırılmadan ihtiyati haciz kararı uygulanamaz. Teminatın iadesi, ihtiyati haciz kararının kaldırılması veya davanın alacaklı lehine sonuçlanması durumunda mümkündür.
Eğer borçlu, icra takibi kesinleştikten sonra borcunu öderse, alacaklı teminatın iadesini talep edebilir. Bunun için icra müdürlüğüne derkenar alarak teminatın iadesi için mahkemeye başvuru yapmalıdır.
Haksız İhtiyati Haciz Durumunda Tazminat
Eğer alacaklı haksız bir ihtiyati haciz kararı aldırmışsa ve borçlu bu durumdan zarar görmüşse, borçlu tazminat talep edebilir. Haksız ihtiyati haciz nedeniyle zarar gören borçlu, bu zararın tazmini için genel mahkemelerde dava açabilir. Bu tür bir tazminat davası, ihtiyati haczin kaldırıldığı veya hükümsüz kaldığı tarihten itibaren iki yıl içinde açılmalıdır.
Sonuç
İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz, hukuki süreçlerde tarafların haklarını korumak amacıyla uygulanan etkili tedbirlerdir. İhtiyati haciz, özellikle para alacaklarına yönelik bir güvence sağlarken, ihtiyati tedbir daha geniş bir hukuki koruma sunar. Her iki tedbir de, alacaklı ve borçlu arasındaki hak dengesini sağlamak ve alacaklının haklarını koruma altına almak amacıyla kullanılır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Derkenar nedir?
Derkenar, icra veya mahkeme kararı ile ilgili bir belge olup, borçlunun icra takibi durumunu gösterir. Bu belge, icra takibinin kesinleştiğini kanıtlamak için kullanılır. - İhtiyati tedbir nedir?
İhtiyati tedbir, mahkeme tarafından dava süresince tarafların haklarını korumak için verilen geçici bir önlemdir. - İhtiyati haciz nedir?
İhtiyati haciz, para veya teminat alacaklarına yönelik olarak alacaklının haklarını korumak amacıyla borçlunun mal varlığına el konulmasıdır. - İhtiyati haciz için hangi şartlar gereklidir?
Para borcu olması, borcun rehinle teminat altına alınmamış olması ve muaccel olması gereklidir. - İhtiyati haciz kararı nasıl uygulanır?
Alacaklı, ihtiyati haciz kararını icra dairesine ileterek borçlunun mallarının haczedilmesini talep edebilir.
Konu ile ilgili herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilir, dilediğiniz takdirde online danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.
Saygılarımızla,